Da mặt bị vàng có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, từ những thay đổi tạm thời do chế độ ăn uống đến các bệnh lý nghiêm trọng. Việc nhận biết nguyên nhân gây vàng da là rất quan trọng để có thể đưa ra phương án điều trị kịp thời và hiệu quả. Vậy da mặt bị vàng do đâu và liệu có nguy hiểm không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu về các nguyên nhân phổ biến cũng như cách khắc phục tình trạng này một cách an toàn.
Vàng da là gì?
Vàng da (hay còn gọi là Jaundice) xảy ra khi cơ thể không thể chuyển hóa hoặc đào thải bilirubin một cách hiệu quả, dẫn đến sự tích tụ bilirubin trong máu. Điều này gây ra tình trạng vàng da và có thể kèm theo vàng ở củng mạc mắt. Mức độ vàng da phụ thuộc vào lượng bilirubin trong máu.
Bilirubin có hai dạng chính: bilirubin tự do (gián tiếp) và bilirubin liên hợp (trực tiếp). Mức độ tăng cao của bất kỳ loại bilirubin nào đều có thể dẫn đến hiện tượng vàng da. Quá trình chuyển hóa và bài tiết bilirubin bắt đầu khi hồng cầu bị phá vỡ, giải phóng hemoglobin, sau đó hemoglobin được chuyển hóa thành bilirubin gián tiếp. Bilirubin gián tiếp gắn vào protein huyết tương và được đưa tới tế bào gan.
Tại gan bilirubin gián tiếp được chuyển thành bilirubin trực tiếp (bilirubin liên hợp). Một phần bilirubin liên hợp này được giữ lại trong máu, phần còn lại được bài tiết qua mật vào ruột. Tại ruột, bilirubin được oxy hóa thành urobilinogen, phần lớn được thải ra ngoài qua phân và một lượng nhỏ qua nước tiểu, gây ra màu vàng cho nước tiểu và phân.
Nguyên nhân da mặt bị vàng
Da mặt bị vàng nhẹ hoặc vừa có thể là dấu hiệu của sự thiếu hụt dưỡng chất trong cơ thể hoặc do thói quen sinh hoạt không lành mạnh.
Thiếu máu (thiếu sắt)
Theo các chuyên gia, tình trạng da vàng có thể liên quan đến việc cơ thể thiếu sắt, dẫn đến thiếu máu. Khi thiếu sắt, các tế bào hồng cầu không đủ khả năng vận chuyển oxy đến các bộ phận trong cơ thể, khiến cơ thể mệt mỏi và da dần trở nên vàng vọt.
Những người thiếu máu cấp tính nên bổ sung sắt và vitamin B12 vào chế độ ăn uống của mình để cải thiện tình trạng này. Việc thiếu các dưỡng chất cần thiết sẽ ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe mà còn đến vẻ đẹp làn da. Thiếu máu mãn tính có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng, như bệnh thận hoặc các bệnh tự miễn dịch.
Thiếu các vitamin
Khi cơ thể thiếu một số vitamin thiết yếu, da bạn có thể bị vàng hoặc kém sắc. Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng hoặc giảm cân đột ngột thường khiến làn da trở nên nhợt nhạt hoặc sạm màu. Các vitamin sau đây có thể góp phần khiến da bị vàng khi thiếu:
- Vitamin E: Có trong các loại hạt và dầu thực vật.
- Vitamin K: Tìm thấy trong quả mọng và rau lá xanh đậm.
- Vitamin B12: Có trong thịt và ngũ cốc bổ sung.
- Vitamin A: Có nhiều trong các loại trái cây và rau củ màu cam, như cà rốt và bí đỏ.
- Vitamin C: Được tìm thấy trong các thực phẩm thực vật, đặc biệt là trái cây họ cam quýt và bông cải xanh.
Ăn quá nhiều thực phẩm chứa caroten
Ngoài việc thiếu sắt, da vàng còn có thể do cơ thể hấp thụ quá nhiều caroten, một chất có trong các loại rau quả màu vàng như đu đủ, cà rốt, và xoài. Một số thực phẩm khác cũng chứa caroten, chẳng hạn như lòng đỏ trứng, đậu bắp, súp lơ xanh và bí ngô. Khi ăn quá nhiều các thực phẩm này, lượng caroten trong máu có thể tăng lên, gây ra tình trạng vàng da. Để cải thiện tình trạng này, bạn chỉ cần giảm lượng thực phẩm chứa caroten trong chế độ ăn hàng ngày.
Do lối sống không lành mạnh
- Đồ uống có chứa caffeine, như cà phê, và các loại bia rượu có thể làm mất nước trên da, là thủ phạm làm khô và sạm da theo thời gian.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc cũng khiến da không nhận đủ oxy và làm da bị khô. Ngoài việc da sạm và vàng nhợt đi, da của bạn có thể bị xỉn màu và xuất hiện nếp nhăn nheo theo thời gian.
- Căng thẳng: Da bị vàng có thể là biểu hiện bị ảnh hưởng đầu tiên của căng thẳng, trước khi ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể. Căng thẳng mãn tính có thể khiến làn da đen sạm do hormone cortisol gây ra.
- Thiếu ngủ: Nếu bạn không ngủ đủ giấc liên tục, làn da sẽ không nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết để giữ nước và độ ẩm cho da. Theo thời gian, tình trạng thiếu ngủ sẽ khiến da vàng vọt và sần sùi.
Không chăm sóc da đúng cách
Việc không chăm sóc da đúng cách, như bỏ qua bước tẩy trang, không làm sạch da đầy đủ, không dưỡng ẩm và thiếu kem chống nắng, có thể là nguyên nhân gây tổn hại đến làn da, làm da trở nên khô và vàng đi.
Da mặt bị vàng có nguy hiểm không?
Mức độ nguy hiểm của vàng da phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Đối với vàng da sinh lý ở trẻ em, tình trạng này thường sẽ tự hết sau khoảng 1-2 tuần mà không cần can thiệp. Tuy nhiên, nếu vàng da là triệu chứng của các bệnh lý nghiêm trọng, việc điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Các bệnh như viêm gan virus, viêm gan tự miễn, viêm gan do rượu… nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ gan hoặc ung thư gan.
Với những nguyên nhân gây vàng da tắc mật, chẳng hạn như sỏi ống mật chủ hay u đường mật, nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời, có thể dẫn đến nhiễm trùng đường mật, sốc nhiễm trùng, suy đa tạng và thậm chí tử vong.
Vàng da chỉ là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, do đó, chúng ta không thể chỉ dựa vào hiện tượng vàng da để đánh giá mức độ nguy hiểm hay tiến triển của bệnh. Vì vậy, khi phát hiện da có dấu hiệu vàng, việc thăm khám và điều trị kịp thời là rất cần thiết.
Điều trị vàng da như thế nào?
Cách điều trị vàng da phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Khi vàng da do rối loạn chức năng gan, việc điều trị bệnh gan sẽ làm giảm nồng độ bilirubin trong máu.
Đối với viêm gan do rượu hay thuốc, bước đầu tiên là ngừng ngay việc sử dụng rượu và các loại thuốc nghi ngờ gây hại. Nếu vàng da do viêm gan virus, bác sĩ sẽ căn cứ vào từng trường hợp cụ thể để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm thuốc kháng virus và thuốc điều trị triệu chứng. Bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc.
Ngoài ra, người bệnh cần duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tránh các thực phẩm có hại cho gan như đồ ăn nhiều mỡ, bia rượu, và thực hiện chế độ nghỉ ngơi hợp lý. Việc tập luyện thể dục thường xuyên cũng giúp tăng cường sức khỏe, hỗ trợ quá trình hồi phục gan và cải thiện triệu chứng vàng da.
Đối với viêm đường mật nguyên phát, thuốc acid ursodeoxycholic (UDCA) là phương pháp điều trị chính. Trong trường hợp vàng da do tắc nghẽn, các thủ thuật như nội soi hoặc phẫu thuật được áp dụng để giải quyết tắc nghẽn. Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) là phương pháp phổ biến. Với tắc nghẽn do nguyên nhân ác tính, phẫu thuật vẫn là lựa chọn ưu tiên.
Cách phòng ngừa vàng da mặt
Không có cách phòng ngừa vàng da trực tiếp từ các bệnh lý. Tuy nhiên, việc tiêm phòng vaccine viêm gan B được coi là một phương pháp hiệu quả để ngừa các bệnh gan nhiễm trùng. Trẻ em cần được tiêm phòng đầy đủ, trong khi người lớn cũng nên tiêm nhắc định kỳ để duy trì khả năng miễn dịch.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số thói quen tốt giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gan:
- Ăn chín uống sôi để tránh nhiễm khuẩn.
- Giới hạn việc hút thuốc và uống rượu bia.
- Giữ gìn vệ sinh môi trường sống.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý.
- Đối với các khu vực có bệnh sốt rét, cần thực hiện biện pháp diệt muỗi và bọ gậy, sử dụng màn khi ngủ để tránh muỗi đốt.
- Tẩy giun định kỳ để ngăn ngừa giun chui vào ống mật gây sỏi mật.
- Tránh tiếp xúc với dịch cơ thể hoặc vết thương hở của người khác để giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh.
Trên đây là bài viết của Mega Gangnam nhằm cung cấp cho bạn đọc đầy đủ thông tin về làm đẹp da mặt. Nếu còn bất kỳ điều gì thắc mắc hoặc cần được tư vấn chi tiết hơn, vui lòng để lại câu hỏi hoặc liên hệ trực tiếp với các chuyên gia thẩm mỹ của Mega Gangnam qua Hotline: 093.770.6666 để được tư vấn và hỗ trợ ngay!
