Da mặt vàng có thể là biểu hiện của tình trạng sức khỏe như thiếu vitamin, lối sống không điều độ hoặc thậm chí là các bệnh lý được cảnh báo. Tìm hiểu da mặt bị vàng và nguyên nhân sẽ giúp bạn có hướng điều trị phù hợp hơn dưới đây.
Tình trạng da mặt vàng là như thế nào?
Da mặt vàng hay còn gọi là hoàng đản, là biểu hiện của tình trạng tăng bilirubin (sắc tố mật) trong máu (>20mg/lít). Da vàng có thể do tăng quá nhiều sắc tố mật trực tiếp như tan máu hoặc do các bệnh lý ở gan, tắc nghẽn đường dẫn mật.. Vì thế, muốn biết chính xác là vàng da do nguyên nhân nào thì bạn cần phải thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết.
Nguyên nhân khiến da mặt vàng
Yếu tố bệnh lý
Các nguyên nhân vàng da được chia ra do yếu tố bệnh lý cơ bản gồm có:
- Bệnh liên quan tới hồng cầu;
- Bệnh liên quan tới tế bào gan;
- Bệnh liên quan đến các ống mật nhỏ từ trong gan;
- Bệnh liên quan đến tình trạng ống mật chung ngoài gan.
Cơ thể thiếu chất
Vàng da mặt cũng có thể do ăn nhiều trong thời gian dài thực phẩm chứa caroten như đu đủ, bí ngô, cà rốt.. Các trường hợp này không liên quan tới tăng bilirubin nên chỉ cần không ăn các thực phẩm trên thì vàng da sẽ hết.
Các tác nhân khác: thời tiết, ánh nắng, chế độ sinh hoạt cũng ảnh hưởng tới cấu trúc da mặt và nếu thay đổi trạng thái này, tình trạng này sẽ thuyên giảm tức thì. Cụ thể:
- Đồ uống có chứa caffeine, (cafem rượu, bia,..) có thể làm mất nước trên da, đây cũng là thủ phạm làm cho da khô và sạm da theo thời gian.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc làm cho da không nhận đủ oxy và làm da bị khô. Ngoài việc tác động khiến da sạm và vàng nhợt đi, da của bạn có thể bị xỉn màu kèm theo nếp nhăn nheo theo thời gian.
- Căng thẳng: Da bị vàng là biểu hiện của tình trạng căng thẳng cho thấy những dấu hiệu đầu tiên trước khi ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể. Nếu bị căng thẳng mãn tính có thể khiến da đen sạm do hormone cortisol gây ra.
- Thiếu ngủ: Nếu bạn thiếu ngủ liên tục, làn da sẽ không nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết và theo thời gian, tình trạng thiếu ngủ sẽ khiến da mặt vàng vọt và sần sùi.
- Không chăm sóc da đúng cách: Không làm sạch, tẩy trang, dưỡng ẩm, chống nắng đúng cách là một trong những yếu tố quan trọng khiến da yếu đi, bị vàng hơn và khô sạm, lão hóa sớm.
Da mặt vàng là biểu hiện của bệnh lý gì?
Da mặt vàng chỉ là triệu chứng gợi ý chung cho tình trạng bệnh lý và nếu chỉ đơn thuần dựa vào hiện tượng vàng da thì không thể đánh giá hết được diễn biến của bệnh. Thực tế sau khi phát hiện vàng da, chuyên gia đánh giá mức độ nguy hiểm tùy vào bệnh như sau:
Nhóm bệnh liên quan tới hồng cầu (Vàng da trước gan):
Tức tình trạng hồng cầu bị tăng tốc độ phá hủy do bệnh lý khiến bilirubin được sản xuất quá mức so với bình thường và lưu chuyển trong máu khiến các tế bào gan không kịp chuyển hóa lượng lớn bilirubin, dẫn tới sự tồn động bilirubin trong máu gây vàng da.
Một số dạng bệnh lý phá hủy hồng cầu: bệnh thalassemia, bệnh thiếu men glucose 6-phosphate dehydrogenase, Bệnh hồng cầu hình liềm, sốt rét hoặc tụ máu ở mô..
Nhóm bệnh liên quan do tế bào gan (Vàng da tại gan):
Nhóm bệnh lý gây ra vàng da mặt ở người trưởng thành do các tế bào gan bị ảnh hưởng, không thu nhận bilirubin, đào thải và cuối cùng là ứ đọng trong máu. Việc tế bào gan bị hủy hoại hoặc giảm số lượng cũng là nguyên nhân tại gan gây tăng nồng độ bilirubin trong máu.
Các bệnh lý liên quan: Viêm gan, xơ gan, ung thư di căn gan, một số hội chứng di truyền hiếm gặp sau sinh như hội chứng Crigler-Najjar, hoặc hội chứng Dubin-Johnson và Rotor
Nhóm bệnh do ống mật chủ (Vàng da sau gan):
Dịch mật chứa bilirubin được dẫn từ các ống dẫn mật nhỏ trong gan về ống mật chủ, nếu ống mật chủ hẹp hoặc bị nghẽn thì dịch mật tràn vào máu gây vàng da mặt.
Sỏi mật là bệnh lý do mật ở dạng dịch tạo sỏi gây ra, nếu sỏi mật thoát ra khỏi túi mật và kẹt ở ống mật chủ sẽ làm dịch mật không thể vào ruột và thẩm thấu vào máu gây vàng da.
Ung thư đầu tụy, viêm tụy cấp, viêm đường mật, hẹp đường dẫn mật, ung thư túi mật.. đều liên quan tới tình trạng đường dẫn mật dẫn tới vàng da.
Nhóm bệnh vàng da do thuốc:
Một số thuốc uống cũng có thể là nguyên nhân vàng da ứ mật hoặc vàng da do viêm gan
Thuốc gây viêm đường dẫn mật dẫn tới tắc mật và vàng da;
Thuốc gây trở ngại quá trình chuyển hóa tế bào gan, đường mật của quá trình tạo, bài tiết mật qua đường ruột cũng gây ra triệu chứng vàng da mặt do thành phần mật có bilirubin bị ứ lại trong cơ thể.
>> Xem thêm: Nhận biết hình ảnh bệnh nấm da mặt &nguyên nhân
Nên làm gì khi da mặt vàng sạm?
Việc đầu tiên khi phát hiện bất cứ dấu hiệu nào liên quan tới vàng da mặt bạn cũng cần đến khám và theo dõi tại các cơ sở y tế. Phòng khám chuyên khoa sẽ đánh giá kỹ hơn tình trạng vàng da mặt cùng các nguyên nhân gây nên.
Điều trị vàng da sẽ được tiến hành khi xác định đúng nguyên nhân và các phương pháp điều trị đặc hiệu. Có thể là điều nội khoa hoặc ngoại khoa giúp bạn giải quyết được căn nguyên gây ra tình trạng vàng da mặt.
Vàng da mặt, vàng mắt là một triệu chứng quan trọng trong nhiều bệnh, liên quan tới các bệnh lý như hồng cầu, gan, mật hoặc các tác hại của thuốc. Nếu được phát hiện sớm, khả năng cao sẽ được chữa khỏi hoàn toàn.
Cách chăm sóc cơ thể ngăn ngừa vàng da mặt
Bên cạnh việc thăm khám sức khỏe định kỳ thường xuyên, để ngăn ngừa và khắc phục tình trạng vàng da mặt hiệu quả bạn cần điều chỉnh:
- Quản lý căng thẳng: Thực hành thiền, tập yoga nhằm cân bằng thể trạng sức khỏe, tâm lý từ bên trong.
- Chế độ sinh hoạt điều độ: Chế độ ngủ đủ giấc, không tiêu thụ rượu bia, thuốc lá, rèn luyện thể dục thể thao.. là cách để bạn hạn chế các tác nhân xấu ảnh hưởng tới việc thiếu chất.
- Quy trình chăm sóc da đúng cách: Làm sạch da, cung cấp độ ẩm với serum, kem chống nắng, bảo vệ da khỏi tia UV để tránh nguyên nhân da mặt vàng bởi yếu tố thời tiết, cách dưỡng da.
- Ăn uống lành mạnh: Da mặt vàng có thể đến từ tình trạng thiếu máu, thiếu vitamin. Do đó, bạn cần cải thiện chế độ ăn uống với rau xanh, ngũ cốc, thịt cá béo, trái cây, để tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng. Hoặc bổ sung vitamin qua thực phẩm chức năng.
>> Quan tâm: Vì sao da mặt bị đỏ và nóng bừng & cách điều trị
Nhìn chung, da mặt vàng là biểu hiện của nhiều vấn đề da bên trong cơ thể và bên ngoài bạn cần lưu ý. Hy vọng thông qua bài viết trên đây, bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức để kịp thời khắc phục các vấn đề sức khỏe. Liên hệ tư vấn 093 770 6666 để được cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác.
